Kedilerde gebelik ve doğum, ortalama 63-65 gün süren ve hem anne kedi hem de yavrular için özel bakım gerektiren bir süreçtir. Bu dönem, dişi kedilerin vücudunda hormonal değişikliklerle başlar ve sağlıklı yavruların dünyaya gelmesiyle sonlanır. Kediler genellikle çiftleşme sonrası kolayca gebe kalabilir ve gebelik süreci fiziksel, davranışsal değişimlerle kendini gösterir. Doğum ise anne kedinin içgüdüsel olarak yönlendirdiği, çoğunlukla insan müdahalesi gerektirmeyen ancak gözlem ve destek gerektiren bir olgudur. Bu süreçte doğru beslenme, uygun yaşam koşulları ve düzenli veteriner takibi, anne ve yavruların sağlığı için belirleyici rol oynar.
Bu blog yazısında, kedinizin gebelik ve doğum sürecini sağlıkla geçirmesi için ihtiyaç duyacağınız bilgileri bulabilirsiniz. Her kedinin ihtiyaçları, her kedinin gebelik süreci kendine özeldir ancak bilinmesi gereken bazı evrelerin, belirtilerin ve gelişim sürecinin sahipleri tarafından anlaşılması, anne adayı kedilerin daha konforlu bir gebelik ve doğum süreci geçirmesine imkân tanır.
Kedilerde gebelik süreci ortalama 63-65 gün sürer ve bu dönemde hem fiziksel hem de davranışsal değişiklikler gözlemlenebilir. İlk belirtiler arasında meme uçlarının pembeleşmesi ve belirginleşmesi (3. haftadan itibaren), iştah artışı, kilo alma ve hafif halsizlik sayılabilir. Gebeliğin ilerleyen haftalarında karın bölgesinin genişlediği, meme bezlerinin süt üretmeye hazırlandığı ve anne adayının daha sakin bir mizaca büründüğü fark edilebilir.
Kesin teşhis için veteriner hekim muayenesi şarttır ve muayene sırasında 3. haftadan itibaren abdominal ultrason ile yavruların kalp atışları tespit edilebilir, 4-5. haftalarda ise karın muayenesi ile yavrular hissedilebilir. Röntgen ise genellikle gebeliğin son dönemlerinde (45. günden sonra) yavru sayısını belirlemek için kullanılır. Evde yapılan gebelik testleri kedilerde güvenilir sonuç vermediğinden, profesyonel teşhis yöntemlerine başvurulması önerilir.
Kedilerde ortalama gebelik süresi 58 ila 67 gün arasında değişmekle birlikte, genellikle 63-65 gün sürer. Bu süreç üç ana evrede incelenebilir ve bu evrelerde kedinizin beslenmesi, stres yönetimi ve düzenli veteriner kontrolleri büyük önem taşır.
Kedilerde doğum öncesi hazırlık hem anne hem de yavruların sağlığı için kritik önem taşır. Doğum kutusu, kedinize güvenli ve rahat bir doğum ortamı sağlamanın temelidir. Doğum kutusu en az 50x50 cm boyutlarında, kenarları 10-15 cm yüksekliğinde ve bir tarafı alçak olmalıdır. İç tabanı yumuşak, emici ve yıkanabilir malzemelerle (temiz havlu, battaniye veya emici ped) kaplanmalıdır. Kutu, sessiz, loş ışıklı ve kedinizin kendini güvende hissedeceği sakin bir köşeye yerleştirilmelidir.
Doğum için gerekli malzemeler arasında steril makas (göbek bağı kesmek için), antiseptik solüsyon, temiz havlu ve gazlı bezler, emici hijyenik pedler, eldiven ve acil durumda ulaşabileceğiniz veteriner iletişim bilgileri bulunmalıdır. Ayrıca doğum sonrası için yavruların ağırlığını takip edecek bir tartı ve kayıt defteri hazır bulundurulmalıdır. Doğum kutusunun, doğumdan 1-2 hafta önce kedinizin alışması için hazırlanması önerilir. Bu hazırlıklar, olası komplikasyonları önlemede ve sağlıklı bir doğum süreci için hayati rol oynar.
Kedilerde doğumun yaklaştığını gösteren belirtiler genellikle doğumdan 24-48 saat önce kendini göstermeye başlar. Anne kedi, doğum öncesinde huzursuz davranışlar sergileyebilir; sık sık doğum kutusuna girip çıkma, yer değiştirme veya kazma hareketleri yapabilir. İştahında belirgin bir azalma görülürken, vücut ısısı normal 38-39°C'den 37°C'ye düşer. Meme uçlarından süt gelmeye başlar ve karın kasılmaları nedeniyle sık nefes alıp verme gözlemlenebilir. Doğumun hemen öncesinde ise vulvadan şeffaf veya hafif kanlı bir akıntı gelebilir, sürekli kendini yalama ve mırıldanma davranışları artar. Bu belirtilerin başlaması, doğumun genellikle 12-24 saat içinde gerçekleşeceğinin göstergesidir. Ancak 24 saati aşan kasılmalar, aşırı kanama veya yeşilimsi akıntı gibi durumlarda acilen veteriner müdahalesi gerekebilir.
Kedilerde doğum süreci genellikle üç ana aşamada gerçekleşir. İlk aşamada rahim kasılmaları başlar, kedi huzursuzlanır ve doğum kanalı genişler. Bu aşama 6-12 saat sürebilir. İkinci aşamada yavruların doğumu gerçekleşir. Her yavrunun doğumu arasında 10-60 dakika olabilir ve toplam doğum 2-6 saat sürebilir. Yavrular genellikle baş veya kuyruk pozisyonunda doğar. Üçüncü aşamada ise plasentalar atılır. Tüm bunların dışında müdahale gerektiren bazı acil durumlar vardır.
Bu durumlarda derhal veteriner müdahalesi gereklidir. Doğum sırasında annenin sakin ve stressiz bir ortamda bulunması, doğumun sağlıklı ilerlemesi için hayati önem taşır.
