Kedilerde göz kayması (strabismus), gözlerin normal pozisyonundan sapması ve paralel bakışın bozulması ile karakterize bir durumdur. Bu sorun doğuştan gelen genetik faktörlere bağlı olabileceği gibi, travma, nörolojik hastalıklar veya enfeksiyonlar gibi edinsel nedenlerle de ortaya çıkabilir. Göz kayması yalnızca kozmetik bir sorun olmayıp, kedinizin görme kalitesini, derinlik algısını ve genel yaşam konforunu etkileyebilir. Erken teşhis ve doğru tedavi yöntemleri, kedinizin sağlığı açısından büyük önem taşır. Bu yazıda, kedilerde göz kaymasının belirtileri, altta yatan nedenleri ve güncel tedavi seçenekleri hakkında kapsamlı bilgileri sizler için derledik.
Kedilerde göz kayması (strabismus), her iki gözün aynı noktaya odaklanamaması durumudur. Bu durumda bir veya iki göz içe, dışa, yukarı veya aşağı doğru kayabilir. Göz kaslarının koordineli çalışamamasından kaynaklanan bu durum, doğuştan (konjenital) veya sonradan (edinsel) gelişebilir. Doğuştan gelen göz kayması genellikle Siyam, Burmese ve Pers gibi belirli ırklarda daha sık görülür ve genetik yatkınlıkla ilişkilidir. Edinsel göz kayması ise travma, nörolojik hastalıklar, enfeksiyonlar veya göz sinirlerinde hasar gibi çeşitli faktörlere bağlı olarak ortaya çıkabilir. Göz kayması sadece kozmetik bir sorun değildir; derinlik algısının bozulmasına, çift görmeye ve yaşam kalitesinin olumsuz etkilenmesine neden olabilir. Bu nedenle erken teşhis ve doğru tedavi büyük önem taşır.
Kedilerde göz kaymasının başlıca nedenleri arasında genetik yatkınlık, travmatik yaralanmalar, nörolojik bozukluklar ve çeşitli sağlık sorunları yer alır. Siyam ve Pers gibi bazı ırklar doğuştan göz kaymasına daha yatkınken, kafa travması veya kazalar sonucu göz kasları veya sinirlerinde oluşan hasarlar da kaymaya neden olabilir. Ayrıca iç kulak iltihabı, beyin tümörü, felç gibi nörolojik problemler ve göz enfeksiyonları da kedilerde strabismusa yol açabilen diğer faktörlerdir.
Kedilerde göz kayması (strabismus), bazı ırklarda belirgin şekilde daha yaygın görülen genetik bir özelliktir. Özellikle Siyam kedileri ve ilgili ırklar (Balinese, Oriental Shorthair gibi), genetik olarak göz kaymasına yatkınlıklarıyla bilinir. Bu ırklarda, gözlerin pozisyonunu kontrol eden kaslardaki sinir bağlantılarının farklı gelişmesi sonucu içe veya yukarı doğru kayma sıklıkla gözlemlenir. Burmese kedileri de benzer genetik özellikler taşır ve hafif şiddette göz kayması görülebilir. Genetik yatkınlık, genellikle doğuştan itibaren fark edilir ve yaşam boyu sürebilir. Bu durum, çoğunlukla kedinin görme kalitesini ciddi şekilde etkilemez, ancak bazı kedilerde derinlik algısında hafif kusurlara neden olabilir. Irka bağlı göz kaymalarının tedavisi genellikle gerekli değildir, ancak kedinin yaşam kalitesini etkileyecek düzeydeyse veteriner değerlendirmesi önerilir.
Kedilerde göz kaymasının en önemli edinsel nedenlerinden biri travmatik yaralanmalar ve nörolojik problemlerdir. Kafa travması, trafik kazaları, yüksekten düşme veya kavga sonucu oluşan yaralanmalar, göz kaslarını kontrol eden sinirlerde hasara yol açarak göz kaymasına neden olabilir. Bunun yanı sıra, nörolojik sorunlar da göz kaymasında kritik rol oynar: İç kulak iltihabı, beyin tümörleri veya beyin sapı lezyonları, felç (inme) gibi nörolojik vakalar, ensefalit (beyin iltihabı) gibi enfeksiyöz hastalıklar örnek olarak sayılabilir.
Bu tür nörolojik problemlerde göz kaymasına genellikle baş eğikliği, dengesizlik, yürüme güçlüğü ve nöbetler gibi ek semptomlar eşlik eder. Travma veya nörolojik nedenlere bağlı göz kaymalarında acil veteriner müdahalesi hayati önem taşır, çünkü altta yatan neden tedavi edilmeden göz kaymasının düzelmesi mümkün değildir.
Kedilerde göz kaymasına neden olan önemli faktörlerden biri de enfeksiyonlar ve çeşitli göz hastalıklarıdır. Göz enfeksiyonları (konjonktivit, keratit) veya göz tümörleri doğrudan göz kaslarına veya sinirlerine zarar vererek kaymaya yol açabilir. Özellikle FIP (Feline Enfeksiyöz Peritonit) gibi viral hastalıklar, merkezi sinir sistemini etkileyerek göz kaymasına neden olabilir. Üveit (göz içi iltihabı) ve glokom gibi göz hastalıkları da göz sinirlerinde hasara yol açarak strabismusa sebep olabilir. Ayrıca orta kulak iltihabı (otitis media) iç kulağa yayılarak denge sinirlerini etkileyebilir ve göz kaymasına neden olabilir. Bu tür enfeksiyon ve hastalıklarda göz kaymasına genellikle göz kızarıklığı, çapaklanma, gözde şişme veya görme kaybı gibi belirtiler eşlik eder. Erken teşhis ve uygun medikal tedavi, kalıcı hasarı önlemede kritik rol oynar.
Kedilerde göz kayması (strabismus), gözlerin normal pozisyonundan sapmasıyla karakterize bir durumdur. Bu sorunun belirtileri hafiften belirgine kadar değişkenlik gösterebilir ve altta yatan nedene bağlı olarak farklı semptomlarla kendini gösterebilir. Erken teşhis için aşağıdaki belirtilerin dikkatle gözlemlenmesi önem taşır. Göz kaymasının temel belirtileri aşağıdaki gibidir:
Bu belirtilerden bir veya birkaçının gözlemlenmesi durumunda, kedinizin veteriner hekim tarafından değerlendirilmesi önemle tavsiye edilir.
Kedilerde göz kaymasının tedavisi, altta yatan nedene bağlı olarak planlanır. Doğuştan gelen ve görme kaybına neden olmayan hafif vakalar genellikle tedavi gerektirmezken, edinsel nedenlere bağlı gelişen göz kaymalarında uygun müdahale büyük önem taşır. Medikal tedaviler arasında enfeksiyon durumunda antibiyotikli göz damlaları, enflamasyon varlığında kortikosteroidler, ağrı kontrolü için ağrı kesiciler ve nörolojik problemlerde özel ilaç tedavileri yer alır. Cerrahi müdahaleler ise göz kaslarının yeniden konumlandırılması, göz tümörlerinin çıkarılması veya travma sonrası dokuların onarımını içerebilir.
Destekleyici tedaviler kapsamında altta yatan sistemik hastalıkların kontrol altına alınması, fiziksel rehabilitasyon, özel beslenme programları ve kedinin yaşam alanının güvenli hale getirilmesi önemlidir. Tedavi sürecinde düzenli veteriner kontrolleri ve hasta takibi kritik rol oynar. Bazı vakalarda göz kayması tamamen düzelebilirken, kronik durumlarda semptomların yönetimi ve kedinin yaşam kalitesinin korunması hedeflenir.
